مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل
سال نهم شماره 1 (پیاپی 36، فروردین و اردیبهشت 1386)

گزنه در طب سنتی ایران به عنوان یک داروی کاهنده گلوکز خون معرفی شده است. گزارشات علمی متناقضی در خصوص اثرات کاهش دهنده گلوکز خون گیاه گزنه وجود دارد. این مطالعه به منظور تعیین اثرات حفاظتی عصاره هیدروالکلی برگ گیاه گزنه بر میزان گلوکز و سلول های بتا پانکراس موش های صحرایی هیپرگلیسمیک انجام شد.
مطالعه به صورت تجربی بر روی موش های صحرایی از نژاد ویستار که به سه گروه ده تایی شاهد، هیپرگلیسمیک و گروه حفاظتی تقیسم شدند. به حیوانات گروه پیش درمانی میزان 100 mg/kg عصاره برگ گزنه از طریق داخل صفاقی روزانه بمدت پنج روز تزریق گردید. سپس با استفاده از استرپتوزوتوسین (STZ) به میزان 80 mg/kg هیپرگلیسمیک شدند. میزان گلوکز خون در هفته اول، سوم و پنجم با استفاده از گلوکومتر اندازه گیری شد. همچنین در پایان هفته پنجم با استفاده از بیهوشی، پانکراس موش ها تخلیه و سلول های بتا جزایر لانگرهانس شمارش گردید.
میانگین میزان گلوکز خون در پایان هفته پنجم در گروه شاهد، دیابتیک و پیش درمانی به ترتیب 5.0±99.4، 34.5±454.7 و 50.56±303.6 تعیین شد. میانگین گلوکز خون در پایان هفته پنجم در گروه پیش درمانی در مقایسه با گروه دیابتی گزنه به طور معنی داری کمتر بود (p<0.05). درصد سلول های بتا جزایر لانگرهانس گروه شاهد 73.6%، در گروه دیابتی 1.9% و در گروه پیش درمانی 22.9% بوده است (p<0.05).
عصاره برگ گزنه می تواند یک نقش حفاظتی به صورت جلوگیری از افزایش شدت میزان گلوکز و نیز نقش حفاظتی در تخریب سلول های بتا جزایر لانگرهانس در اثر STZ در موش های هیپرگلیسمیک داشته باشد.

گیاه پسته جز گیاهان خوراکی است که در طب سنتی خواص متعددی برای آن شناخته شده است. بخش های مختلف این گیاه در درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد. هدف از این مطالعه با توجه به مشاهدات تجربی اولیه اثر عصاره پوست این گیاه در کاهش علایم سندرم ترک مرفین در موش های صحرایی نر می باشد.
مطالعه بصورت تجربی بر روی 171 سرموش صحرایی نر بالغ از نژاد NMARI انجام شد. حیوانات در سه دسته جهت تزریق حاد عصاره، گاواژ حاد عصاره و گاواژ مزمن عصاره تقیسم شدند. به منظور ایجاد وابستگی به مرفین در حیوانات، مرفین در غلظت های مناسب بمدت 14 روز به آب آشامیدنی آنها افزوده گردید. غلظت های 0.1، 0.2 و 0.3 میلی گرم در میلی لیتر و هر کدام برای 48 ساعت و غلظت 0.4 میلی گرم در میلی لیتر برای بقیه روزها استفاده گردید. در روز پانزدهم نالوکسان بمیزان 2 mg/kg/sc به موش ها تزریق گشته و علایم سندرم ترک بررسی شد.
مطالعه فوق نشان داد که عصاره آبکی پوست پسته بصورت تزریقی آن سبب کاهش علایم سندرم ترک مرفین می گردد. بطوری که weight loss در دوزهای 50mg/kg و 100mg/kg دارای اختلاف معنی داری با گروه سالین داشت P<0.05) و p<0.000). Head Shake در تمامی دوزها به جز دوز 50mg/kg اختلاف معنی داری با گروه سالین داشت (در دوز 12.5mg/kg با (p<0.01) و در بقیه دوزها با Wet dog shake.(p<0.05) به جز در دوزهای 50mg/kg و 6 اختلاف معنی داری در بقیه دوزها با گروه سالین داشت (در دوز (p<0.01)12.5mg/kg. در دوز (p<0.01)400mg/kg و در بقیه دوزها با (p<0.05). در بخش گاواژ عصاره به صورت حاد عصاره فقط توانست سبب کاهش معنی داری در میزان از دست دادن وزن بین گروه های 100mg/kg و 50 با گروه سالین گردد. (در دوز (p<0.01)50mg/kg و در دوز (p<0.006)100mg/kg. گاواژ مزمن عصاره در هیچ کدام از دوزها سبب کاهش معنی داری در علایم سندرم ترک مرفین نگردید.
نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره پوست پسته بصورت تزریقی می تواند سبب کاهش بعضی از علایم سندرم ترک مرفین گردد. اما از آنجایی که در این مطالعه ازعصاره کامل پوست پسته استفاده شد هاست مشخص نیست که کدام جز آن موثر بوده است.

درمان انسداد مجرای اشکی یکی از مشکلات عمده در چشم پزشکی است. پروبینگ یکی از روش های شایع برای درمان است که همواره همراه با عود فراوان می باشد، این مطالعه به منظور مقایسه اثر درمانی پروبینیگ با و بدون استفاده از میتومایسین C در بیماران با انسداد مجرای اشکی انجام شد.
این مطالعه به روش مداخله ای از مهر 1383 تا شهریور 1385 در 120 چشم از 106 نفر که به علت انسداد مجرای اشکی به بخش چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل مراجعه نموده بود انجام شد. بیماران بطور تصادفی در دو گروه 60 تایی قرار گرفتند گروه اول تحت عمل پروبینگ و گروه دوم علاوه بر عمل فوق با 1 سی سی از محلول میتومایسین C با غلظت 0.2 میلی گرم در میلی لیتر مجرا شستشو شد بعد از عمل تمام بیماران یک هفته، یک ماه، سه ماه، 6 ماه و یک سال بعد ویزیت شدند و بازشدن کامل مجرا در دو گروه مقایسه شدند.
میانگین سنی بیماران در گروه اول (45 نفر زن و 15 نفر مرد) 12±38 سال و در گروه دوم (38 نفر زن و 12 نفر مرد) 14.2±35 سال بود (p>0.05). یک ماه بعد از عمل موفقیت درمان در گروه پروبینگ 55% و در گروه پروبینگ با میتومایسین 96.6% بود (p=0.000). بعد از یکسال پیگیری، موفقیت درمانی در گروه پروبینگ 40% و در گروه پروبینگ همراه با میتومایسین C، 95% بود (p=0.000). میانگین بقای موفقیت درمانی در طول یک سال به روش پروبینگ 5.7 ماه (%95 Cl,4.33-7.07) و با روش پروبینگ همراه با میتومایسین C، 11.52 ماه (%95 Cl,10.97-12) بود (p=0.0001).
بحث و نیتجه گیری: نتیجه این مطالعه نشان داد که همراه نمودن میتومایسین C در حین عمل پروبینگ روش موثرتری جهت بازنمودن انسداد مجرای اشکی می باشد.

امکان استفاده از دستگاه آنژیوگرافی Peripheral بیمارستان شهید بهشتی بابل به عنوان سیستم آنژیوگرافی عروق کرونر انگیزه اصلی این تحقیق بوده است. دستگاه موجود فاقد سیستم Cine-Camera می باشد که تهیه آن نیز غیرممکن است. در حال حاضر تصاویر بدست آمده از این دستگاه توسط سیستم Rapid film changer بر روی فیلم های معمولی رادیولوژی ضبط می شوند. بنابراین تنها راه باقیمانده به کارگیری امکانات کامپیوتری جهت ضبط تصاویر می باشد که در این گزارش به روند انجام این کار پرداخته شده است.
سیگنال خروجی از V-out مانیتور با به کارگیری رابط های دوطرفه از نوع BNC و فیش های دیگر بوسیله سیستم کامیپوتر، نمونه برداری شد. تطبیق امپدانس خروجی مانتیور و ورودی کارت ضبط تصاویر کامپیوتر با کارت ضبط تصویر VCd Card Pinacel DC 10 t انجام شد.
با به کارگیری از Set UP توضیح داده شده در مرحله قبل، تصاویر آنژیوگرافی عروق کلیه در مراحل نخست آزمایش مورد ضبط و نمایش قرار گرفتند. ضمنا پس از یافتن نمونه مناسب و کسب رضایت بیمار آنژیوگرافی کرونر شاخه چپ نیز انجام شد. تصاویر جمع آوری و نمایش داده شدند.
با توجه به فعالیت های صورت گرفته از لحاظ وقت و هزینه، امکان سنجی هدف مورد نظر به نحو مطلوبی انجام شد. تصاویر دیجیتالی ضبط شده، با روش مناسبی بدست آمدند. این تصاویر از نظر وضعیت ضبط و نمایش از شرایط قابل قبولی برخوردار می باشند و با سیستم های مشابه نصب شده در بیمارستان های دیگر مطابقت دارند اما کیفیت تصاویر بدست آمده با حد مطلوب فاصله دارد.

حساسیت عاجی دندان یکی از مشکلات شایع در بیماران پریودنتال می باشد. امروزه از روش های مختلفی نظیر درمانهای موضعی جهت تخفیف علایم و یا درمان حساسیت های عاجی استفاده می شود که از این بین می توان به ژل سدیم فلوراید یا نیترات پتاسیم اشاره نمود. هدف از این مطالعه مقایسه اثرات درمانی دو ژل حاوی ماده موثر می باشد.
در یک کارآزمایی بالینی دوسوکور 70 نفر از بیماران 50-30 ساله مراجعه کننده به بخش های تشخیص و پریودنتولوژی دانشکده دندانپزشکی که دارای حساسیت اولیه بودند. به شکل تصادفی ساده انتخاب شدند. ژل های مورد استفاده شامل سدیم فلوراید 1.23% نیترات پتاسیم 5% و پلاسبو بودند. درمان با ژل هفته ای یکبار به مدت چهارهفته انجام شد. دندان های مورد مطالعه در روز صفر، در ماه اول هفته ای یکبار و تا سه ماه ماهی یکبار مورد معاینه قرار گرفتند و علایم بیمار بر حسب مقیاس Visual Analog Scale از 10-0 دسته بندی شدند.
در این مطالعه تمامی گروه ها در طول درمان (از هفته اول تا چهارم) بهبود نسبی (کاهش شدت درد بین رتبه 5-3) حساسیت عاجی را گزارش نمودند. اما در جلسات پیگیری تنها اثرات درمانی در گروه های سدیم فلوراید و نیترات پتاسیم باقی ماند و در گروه پلاسبو بیماران به تدریج حساسیت عاجی را مجددا تجربه نمودند. در هیچ یک از مقاطع زمانی معاینه دندان، اختلاف معنی داری بین گروه ها مشاهده نشد. همچنین بین دو جنس و بین دو ژل حاوی ماده موثره دارویی از نظر آماری اختلاف معنی داری دیده نشد.
ژل های دارای ماده موثره به نسبت پلاسبو تا احدی می تواند باعث کاهش درد حساسیت عاجی شود اما این اثرات در مورد ژل های حاوی ماده موثره پس از قطع مصرف تداوم می یابد در حالیکه در مورد ژل های فاقد ماده موثره ادامه نمی یابد.

اختلال خلقی دو قطبی نوع یک از جمله اختلالات عمده روانپزشکی با شیوع یک درصد همانند اسکیزوفرنی است. هدف از مطالعه حاضر ارتباط مصرف شیرمادر در دوران کودکی با بروز اختلال خلقی دو قطبی نوع یک می باشد.
مطالعه به صورت (مورد- شاهدی) بر روی 200 نفر (100 مورد شاهد و 100 مورد بیمار) انجام شد. هر دو گروه سابقه خانوادگی اختلالات عمده روانپزشکی نداشته و همسان سازی شده بودند. ابزار پژوهش شامل سه پرسشنامه مصرف شیرمادر، وضعیت اجتماعی- اقتصادی به شیوه دلفی، و رویدادهای استرس آور زندگی بوده است.
12 درصد از گروه مورد و 8 درصد از گروه شاهد از شیرمادر مصرف نکردند. 39 درصد از گروه مورد و 38 درصد از گروه شاهد بیشتر از یک سال از شیرمادر مصرف نمودند. 17 درصد ازگروه مورد و 24 درصد از گروه شاهد تغذیه انحصاری با شیرمادر داشتند. رابطه معنی داری بین مصرف شیرمادر و عدم ابتلا به اختلال خلقی دو قطبی نوع یک پیدا نشد.
نقش درمانی اسیدهای چرب امگاسه در اختلالات روانپزشکی مورد تایید است که نقش پیشگیرانه آن در این تحقیق مشخص نشد. با توجه به چند عاملی بودن سبب شناسی این اختلال، می توان علل روانی اجتماعی یا علل قبل از تولد را در بروز اختلال خلقی دو قطبی نوع یک دخیل دانست.

تشنج یکی از اختلالات شایع نورولوژیک می باشد. که شیوع آن در میان کودکان و سالمندان بیشتر از سایر گروه های سنی است. شیوع این اختلال در جوامع 2-1% تخمین زده می شود. این مطالعه باهدف تعیین فراوانی و علل تشنج ژنرالیزه تونیک- کلونیک و میوکلونیک انجام شد.
این مطالعه، توصیفی- تحلیلی بر روی 300 بیمار با تشنج ژنرالیزه تونیک کلونیک یا میوکلونیک که در طی سال های 82-81 به بیمارستان کودکان امیرکلا مراجعه نموده اند انجام گرفت. اطلاعات مورد نیاز شامل سن، جنس، نوع تشنج، علت تشنج و سابقه تشنج جمع آوری شد.
در این مطالعه فراوانی تشنج تونیک- کلونیک و میوکلونیک در 300 مورد از مجموع 8000 مراجعه کننده، 3.7% بوده است و از بین 300 مورد بررسی شده، تشنج تونیک کلونیک در 276 بیمار (92%) و میوکلونیک در 24 مورد (8%) بود. علت تشنج در 163 مورد (54.2%) ایدیوپاتیک، 86 مورد (28.6%) اختلالات ساختمانی، 21 مورد (9.7%) اختلالات متابولیک، 13 مورد (4.3%) ضربه به سر، 12 مورد (4%) قطع دارو و در 4 مورد (1.3%) بدلیل ترومای زایمانی و Torch بوده است.
نتیجه این مطالعه نشان داد که تشنجات تونیک کلونیک فراوان ترین نوع تشنج نسبت به میوکلونیک است و شایع ترین علت آن ایدیوپاتیک می باشد.

بیماری های پریودنتال عفونت هایی هستند که می توانند بر تولید سایتوکائین تاثیر گذاشته، ایجاد درد زایمانی زودرس، پاره شدن غشاهای جنینی و احتمالا تولد قبل از موعد را سبب گردند. هدف از این مطالعه مقایسه نتایج معاینات پریودنتال در دو گروه از مادرانی که زایمان زودرس و به موقع انجام داده اند می باشد.
مطالعه به صورت مورد- شاهدی بر روی 201 خانم باردار مراجعه کننده به بیمارستان مهدیه تهران با میانگین سنی 23.5 سال انجام شد. از این تعداد 102 نفر به عنوان گروه مورد (مادران دارای دردهای زایمانی زودرس و یا زایمان زودرس) و 99 نفر به عنوان گروه کنترل (مادران با زایمان به موقع) در نظر گرفته شدند. در این مطالعه، شاخص خونریزی از لثه (bleeding index) شاخصی دبری (debri index) و حد اتصال کلینیکی لثه (clinica attachment level) برای هر فرد در 72 ساعت اول زایمان مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین تعداد دفعات مسواک زدن و مراجعه افراد در طی بارداری به دنداپزشکی نیز بررسی شد.
بین دو گروه مورد مطالعه تفاوت معنی داری در شاخص خونریزی، شاخص دبری و حد اتصال کلینیکی لثه مشاهده شد (p<0.05). بین دو گروه از لحاظ تعداد دفعات مسواک زدن در شبانه روز و تعداد دفعات مراجعه افراد به دنداپزشکی در طی بارداری تفاوتی مشاهده نشد.
یافته های این تحقیق نشان می دهد که بیماری پریودنتال می تواند با زایمان زودتر از موعد ارتباط داشته باشد.

تالاسمی، گروه ناهمگنی از بیماری های ژنتیکی خونی هستند که با فقدان یا کاهش تولید زنجیره های گلوبین، شناخته می شوند. مطالعات کلینیکی در این بیماران افزایش شیوع پوسیدگی دندانی را نشان داده است. هدف از این مطالعه، بررسی سلامت دهان و وضعیت بیوشیمیایی بزاق، در بیماران است.
21 بیمار تالاسمی و 31 فرد سالم که از نظر سی، جنس، شرایط اقتصادی- اجتماعی و تماس با فلوراید، همسان شده بودند، جهت بررسی پوسیدگی دندانی (DMFT) و وضعیت بهداشت دهانی (OHI-S) معاینه گردیدند. 2 میلی لیتر از بزاق تحریک نشده جمع آوری و ترکیبات بیوشیمیایی آن اندازه گیری شد.
میانگین DMFT در بیماران تالاسمی (4.16±5.26) و در گروه کنترل (1.91±2.65) بود (p=0.003). در گروه تالاسمی؛ غلظت کلسیم (1.25±4.38) و پایین تر از گروه کنترل (1.18±5.23) و غلظت فسفات در گروه تالاسمی (5.87±19.15) بالاتر از گروه کنترل (5.24±15.73) بود (p<0.05). میانگین OHI-S و غلظت های سدیم، پتاسیم، منیزیم، اوره و پروتئین بزاق در دو گروه، از نظر آماری معنی دار نبود.
تغییرات غلظت یون های بزاق، می تواند توجیهی برای شیوع بالاتر پوسیدگی در این افراد باشد.

عزت نفس قطعی ترین عامل در روند رشد روانی فرد بوده و اثرات برجسته ای در جریان فکری، احساسات، تمایلات، ارزش ها و هدف های وی ایفا می کند. ورزش سبب ایجاد احساس کفایت و افزایش کارایی فرد می شود. این کارایی و کفایت موجب احساس کنترل بر زندگی شده و در نتیجه به افزایش عزت نفس منجر می شود. پژوهش حاضر با هدف تاثیر برنامه ورزشی منظم گروهی بر عزت نفس دانشجویان پرستاری صورت گرفت.
مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی بر روی 80 دانشجوی ساکن خوابگاه که به صورت تصادفی به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شده بودند انجام شد. در گروه آزمون 8 هفته برنامه ورزشی منظم اعمال شد و در مورد گروه شاهد هیچ مداخله ای صورت نگرفت. قبل و بعد از مطالعه میزان عزت نفس واحدهای مورد مطالعه سنجیده و با یکدیگر مقایسه شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس عزت نفس کوپر اسمیت بود.
میانگین عزت نفس دانشجویان در گروه آزمون قبل از اجرای برنامه ورزشی منظم 8.2±93.1 و پس از اجرای برنامه ورزشی 8.1±111.4 و در گروه شاهد قبل از مداخله 7.9±91.2 و در پایان مطالعه 6.3±92.4 بوده است. همچنین نتایج نشان داد که پس از مداخله تفاوت میانگین نمرات عزت نفس در گروه شاهد 3.8±1.5- و در گروه آزمون 4.2±9.9 می باشد. آزمون تی مستقل با p<0.001 نشان می دهد که تفاوت میانگین نمرات عزت نفس در دو گروه آزمون و شاهد از لحاظ آماری معنی دار است.
نتایج این پژوهش نشان می دهد که برنامه ورزشی منظم گروهی میزان عزت نفس دانشجویان مورد مطالعه را افزایش می دهد. لذا با توجه به سهولت اجرا، فواید جسمی و نداشتن عوارض جانبی جدی پیشنهاد می شود از ورزش به عنوان عاملی جهت افزایش عزت نفس و سلامت جسمانی و روانی دانشجویان استفاده شود.

مسمومیت با قرص برنج (فسفید آلومینیوم) از جمله مسمومیت های شایع به خصوص در استان های شمالی کشور می باشد. مسمومیت با این قرص با مرگ و میر بسیار بالایی همراه بوده و از مهم ترین عوامل اصلی مرگ محسوب می گردد. در این مقاله درمان موفقیت آمیز مسمومیت با قرص برنج در دو بیمار گزارش می نماییم.
گزارش مورد: اولین مورد خانم 18 ساله با استفراغ، درد شکم و فشار خون بسیار پایین بود که به اورژانس بیمارستان مراجعه نمود. آزمایشات اولیه نشان دهنده اسیدوز متابولیک و هیپرگلیسمی بود که به عنوان کتواسیدوز دیابتی تحت درمان قرار گرفت. ساعتی بعد یکی از دوستان بیمار مصرف قرص برنج توسط بیمار را عنوان نمود. بیمار تحت درمان با انفوزیون مداوم بیکربنات و دوپامین قرار گرفت و کلسیم و منیزیوم به صورت وریدی به او داده شد. بعد از انتقال با انفوزیون مداوم بیکربنات و دوپامین قرار گرفت و کلسیم و منیزیوم به صورت وریدی به او داده شد. بعد از انتقال به ICU بیمار دچار نارسایی پیشرونده تنفسی گردید و به ونتیلاتور متصل گردید. روزهای بعد بیمار دچار نارسایی چندین ارگان گردید اما سرانجام پس از 22 روز با حال عمومی خوب از بیمارستان مرخص گردید. مورد دوم آقای 23 ساله ای بود که بعد از بلع دو قرص برنج به اورژانس بیمارستان آورده شد. در ابتدا علاوه بر تهوع، استفراغ و پایین بودن فشار، آلکالوز متابولیک نیز وجود داشت. دقایقی بعد فشارخون شدیدا افت نمود و اسیدوز متابولیک ایجاد گردید. گاواژ روغن زیتون و اقدامات درمانی برای حفظ فشارخون و رفع اسیدوز و نیز تزریق کلسیم و منیزیوم در این بیمار انجام شد. ساعاتی بعد بیمار دچار آریتمی قلبی و هیپوکسمی گردید که با مراقبت مناسب بهبودی یافت و سرانجام پس از 10 روز با بهبودی از بیمارستان مرخص شد.
مسمومیت با فسفید آلومینیوم بسیار شایع و مرگبار است. قربانیان در نتیجه عوارض وسیع این سم دچار نارسایی ارگان های متعدد گردیده و فوت می کنند. نجات دو بیمار معرفی شده نشان می دهد که حتی در موارد مسمومیت شدید با مراقبت دقیق و مداوم، انتقال سریع بیمار به بخش مراقبت های ویژه، اصلاح وضعیت همودینامیک، اختلالات اسید و باز و اختلالات الکترولیتی می توان تا حدی از مرگ و میر این سم مهلک کاست.